Φθονος, ζήλια

Φθονος, ανάλυση της ψυχικής κατάστασης

Ο φθονος βασίζεται στο συναίσθημα πως κάτι βασικό λείπει. Ο άνθρωπος οδηγείται στο συμπέρασμα πως οι άλλοι κατέχουν αξίες που λείπουν απο τον ίδιο. Επίσης, λαχταράει αυτά που νομίζει ότι του λείπουν και αποτυγχάνει να δει τα προτερήματα που έχει.

Πρόκειται για εκείνη την ψυχική κατάσταση της ματαιότητας και της αυτό αμφισβήτησης, η οποία εμπεριέχει μία επικριτική και σχεδόν τιμωρητική διάθεση αυτομομφών για όσα δεν έχω επιτύχει.

Το επίτευγμα του άλλου, υλικό ή  άυλο συνιστά απόδειξη της δικής μου αναξιότητας. Η χαρά της κατάκτησης του άλλου μου προκαλεί πόνο και λειτουργεί ως τροχοπέδη στο να διεκδικήσω όσα επιθυμώ. Ο άνθρωπος φθονεί καθώς χαρακτηρίζεται από βαθιά αλαζονεία και ανασφάλεια

Φθονεί την επιτυχία και την ευτυχία στον άλλον. Δεν την επιθυμεί για τον εαυτό του καθώς θεωρεί πως δεν έχει τις ικανότητες να επιτύχει, πως δεν έχει τις ικανότητες να  τις κατακτήσει. Δεν θέλει επίσης να τις έχει ο άλλος και αν είναι δυνατόν ο άλλος ακόμα και να καταστραφεί. Όταν υπάρχει φθόνος δεν ισχύει ότι θέλω ότι έχει ο άλλος πράγμα το οποίο θα ήταν ζήλια, αλλά θέλω να μην έχει.

Ο φθονος παρουσιάζεται ως ψυχαναγκαστική σύγκριση του φθονούντος με τον άλλον

Ο φθονερός έχει περισσότερο φανταστικό παρά πραγματικό όφελος από την ικανοποίηση του  φθόνου. Θεωρεί τη φανταστική εικόνα του εαυτού ως εξυψωμένη και την εικόνα του άλλου ως ένα τιποτένιο αντικείμενο που του αξίζει να ταπεινωθεί.

Στο ναρκισσισμό για παράδειγμα, το υποκείμενο επιθυμεί να διατηρήσει τις διαφορές από τους άλλους. Αυτό ώστε να επιβεβαιώσει την φανταστική του ανώτερη ταυτότητα. Επίσης το έχει ανάγκη και αν τείνει να εξαλειφθεί δημιουργεί στον άνθρωπο δυσφορία και επιθετικότητα στη σκέψη ότι τις  χάνει.

Ένας άνθρωπος που φθονεί επιθυμεί την καλοσύνη του άλλου. Επειδή δεν μπορεί να γίνει αυτό στρέφεται εναντίον της καλοσύνης του  άλλου. Προσπαθεί να εξαλείψει την πηγή της ψυχικής του κατάστασης. Αυτή η καταστροφική πλευρά γίνεται επικίνδυνη για την εξέλιξη του ατόμου. Η πηγή καλοσύνης μετατρέπεται σε κακό αντικείμενο με συνέπεια να μην μπορούν να επιτευχθούν θετικές  ενδοβολές.

Οι συνέπειες που έχει ο φθονος

Η έντονη ψυχική κατάσταση του φθόνου οδηγεί στην απελπισία αλλά και σε πιθανές ασθένειες. Το ιδεώδες αντικείμενο έχει ανατραπεί. Δεν υπάρχει ελπίδα αγάπης ή βοήθεια από πουθενά. Άλλωστε ο άνθρωπος με τον φθόνο του καταστρέφει κάθε καλό σενάριο, με συνέπεια να νιώθει ενοχές και να καταδιώκεται από αυτές.

Ένας φαύλος κύκλος αναπτύσσεται. Ο φθόνος εμποδίζει την θετική ενδοβολή και άρα την ανακούφιση και την ωρίμανση πράγμα που με τη σειρά του αυξάνει το φθόνο.

Σε σωματικό επίπεδο ο φθόνος περιλαμβάνει και φυσικές συνιστώσες μέχρι και το σημείο ακόμα των κακουργηματικών πράξεων. Ψυχολογικά ο φθόνος αγγίζει τις γνωστικές λειτουργίες και την συναισθηματική ευαισθητοποίηση του ατόμου. Σε κοινωνικό επίπεδο ο φθόνος εντοπίζεται στην απόκτηση και επίδειξη υλικών αγαθών και  πλούτου.

Η εμμονή σε οποιαδήποτε από αυτές τις συνιστώσες διαταράσσει την αυτοεκτίμηση και την εσωτερική ισορροπία του ατόμου.

Πότε ριζώνει ο φθoνος

Εάν λείπει η πεποίθηση της αλλαγής η πίστη ότι η κατάσταση μπορεί να αλλάξει, ότι είναι δυνατόν να διαφοροποιηθεί τότε βιώνεται το αίσθημα του φθόνου.

Εμβαθύνοντας ακόμα περισσότερο στο φθόνο θα δούμε ότι πρόκειται για την πιο ύπουλη ψυχική κατάσταση καθώς διεισδύει ανεπαίσθητα χωρίς δηλαδή να γίνεται εύκολα αντιληπτή.

Όχι μόνο δεν γίνεται αντιληπτή αλλά εξουσιάζει τον άνθρωπο. Του δημιουργεί την αίσθηση ότι έχει δίκιο για τις αρνητικές σκέψεις τις οποίες κάνει. Ο άνθρωπος αναγνωρίζει αυτές τις αρνητικές σκέψεις ως δικές του ότι πηγάζουν από τον ίδιο και μάχεται για να τις υποστηρίξει. Καθώς λοιπόν ο φθόνος κατακτά την σκέψη, είναι προφανές, πως ο άνθρωπος είναι αδύνατον να καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά.

Θεωρεί τις σκέψεις όπως και τα παραγόμενα από αυτές συμβάντα ως πραγματικότητα του. Ούτε μπορεί, μα ούτε και μπαίνει στην διαδικασία να ερμηνεύσει, και θέτει με τον τρόπο αυτό τον εαυτό του σε φαύλο κύκλο. Εάν τώρα από την άλλη μεριά ο άνθρωπος με έναν τρόπο καταλάβει ή του δοθεί η πληροφορία από κάποιον εξωτερικό παράγοντα ότι φθονεί δεν θα θελήσει να το παραδεχτεί. Τουλάχιστον όχι εύκολα και αυτό διότι θα αισθανθεί ότι περιγράφει τον εαυτό του ως μικρόψυχο.

Φθονος, η διάδοση του

Ο φθόνος είναι ίσως η πιο διαδεδομένη αρνητική ψυχική κατάσταση η οποία και τροφοδοτείται πολυποίκιλα από τον περιβάλλοντα χώρο που ο άνθρωπος έφτιαξε για τον εαυτό του.

Στο ενδεχόμενο να μας πει κάποιος  φθονερό θα σοκαριστούμε, καθώς θα ήτανε μία μομφή που θίγει άμεσα το χαρακτήρα μας. Στην ψυχική κατάσταση του φθόνου ο άνθρωπος είναι συλλέκτης αδικιών.Αυτό σημαίνει επίσης πως πάντα με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο αδικείται, ρίχνεται, δεν αναγνωρίζεται, παραγκωνίζεται και δεν λαμβάνεται υπόψη  η αξία του.

Ό φθόνος  ρώτα: γιατί εκείνος έχει ομορφιά γιατί έχει ταλέντο, γιατί έχει εκείνο ή το άλλο χαρακτηριστικό που εγώ δεν έχω; Γιατί έχει μεγαλύτερα μερίδια από εμένα σε αυτά; Γιατί έχει αγάπη; Γιατί έχει χαρίσματα; Και σε εμένα; τι θα γίνει με εμένα;

Τα στοιχεία που δείχνουν ότι υπάρχει φθονος.

Ένα από τα πρώτα στοιχεία τα οποία εύκολα μας δίνουν να αντιληφθούμε ότι υπάρχει πιθανότητα ο άνθρωπος απέναντί μας να βιώνει την ψυχική κατάσταση του φθόνου, είναι ότι άλλο πράγμα λέει  ενώ είναι φανερό ότι κάτι άλλο εννοεί. Δεν μιλάμε βεβαίως για την διαδικασία εκείνη που κάποιος είτε άλλαξε γνώμη κατά τη συζήτηση είτε φαίνεται επιφυλακτικός.

Ούτε βέβαια για την περίπτωση εκείνη κάτω από την οποία κάποιος από εγωισμό επιμένει σε μία θέση ενώ φαίνεται πως θα ήθελε να την αλλάξει. Μιλάμε ωστόσο για την διαδικασία εκείνης της επικοινωνίας κάτω από την οποία φαίνεται με θέρμη να υποστηρίζει, κάτι όμως στα μάτια του, ο τόνος της φωνής του, και η έκφραση του δείχνουν ειρωνεία. Μία διάθεση ότι το λέω γιατί πρέπει να το πω, αν όμως ήμουν ελεύθερος θα έβγαζε φωτιά ο λόγος μου να κάψει εκείνον για τον οποίο μιλώ. Οπότε άλλο λένε μα άλλο ολόψυχα φωνάζουν ότι θέλουν να πουν.

Ένα άλλο σημάδι είναι όταν ο άνθρωπος γίνεται υπέρμετρα  απαξιωτικός είτε για τον εαυτό του είτε για τους άλλους. Στο σημείο αυτό να προσέξουμε ότι και πάλι εμπεριέχεται το στοιχείο της ειρωνείας στον λόγο αυτή τη φορά όμως εκφράζοντας την αρνητική ψυχική κατάσταση. Θέλει να μηδενίσει, να κάνει κακό και να μειώσει την αξία, να διαβάλλει τον άνθρωπο για τον οποίο μιλά.

Ο φθονος και η αλεπού!

Αυτό που θα λέγαμε: Ότι δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια..

Η αλεπού λοιπόν απλά φθονεί και ο λόγος κατωτεροποίησης μπορεί υπό ένα τέχνασμα του λόγου να είναι κατά του ίδιου του εαυτού του ανθρώπου, ωστόσο απλά για να δηλώσει το ακριβώς αντίθετο. Κατωτεροποιεί τον εαυτό του θέλοντας να δείξει στον ακροατή του πόσο ανώτερος είναι, πόσο ευγενής. Τόσο που δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα να απαξιώσει τον ίδιο του τον εαυτό. Για άλλη μία φορά πρόκειται για υποβόσκουσα ειρωνεία και για ασυμφωνία ανάμεσα στον λόγο και στην σκέψη του υποκείμενου.

Έπειτα μπορεί να επαινούν σε υπερβολικό βαθμό τους άλλους. Μέσα από αυτό τον έπαινο φαίνεται πόσο πολύ θα ήθελε να κατέχει αυτήν κάθε αυτήν την ιδιότητα που αρχικά υποδαύλισε τον φθόνο του. Εμφανίζει διπλή προσωπικότητα. Τη μία στιγμή είναι ψύχρα ορθολογιστής στην άλλη στιγμή φοβερά βλακώδης. Μέσα στο χάος που επιβάλλει η ψυχική του κατάσταση προσπαθεί να μην φανεί. Επίσης προσπαθεί να διαβάλλει, να προσποιηθεί, να κολακεύσει και όλα αυτά το ένα μετά το άλλο. Καθώς εναλλάσσονται δημιουργούν αυτό που θα λέγαμε συμπεριφοριστική αναντιστοιχία.

Άλλωστε όταν άλλο θέλει να πει ο νους και άλλο λέει το στόμα πάντα διατρέχουμε τον κίνδυνο της διαρροής στο λόγο. Γλώσσα λανθάνουσα την αλήθεια ομιλεί.

Μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε πως διαθέτουν ανήσυχη ανταγωνιστικότητα η οποία θα συνεχίσει να τους βασανίζει μέχρι να νιώσουν ότι οι ίδιοι έχουν εδραιωθεί σαφέστατα ως πρώτοι μεταξύ των άλλων.

Νιώθουν μία θεμελιώδη αδικία σε συνδυασμό με ένα μόνιμο αίσθημα κακοβουλίας από τη μεριά των άλλων. Όταν διατίθεται προς μοίρασμα ένα αγαθό και οι ίδιοι δεν είναι οι πιο ευνοημένοι αποδέκτες.

Φθονος βηματοποίηση.

Βλέπω κάτι —  το θέλω — είναι απλώς λογικό και δίκαιο να ανήκει σε μένα και όχι σε αυτόν που το έχει —  άρα είναι άδικο να το έχει ο άλλος —  υπογράμμιση πόσο ανάξιος πόσο απεχθής είναι —  το σκέφτομαι συνέχεια και συνέχεια μου γίνεται εμμονή —  εάν είμαι έξυπνος το κρύβω από τους άλλους δεν μιλάω σε άλλους για αυτό — εάν όχι μιλάω συνέχεια στους άλλους αποκαλύπτοντας έτσι τις προθέσεις μου.

Φθονος και μνησικακία.

Ο φθονος και η μνησικακία είναι δύο διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις. Ο φθόνος συγκεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο και εάν αυτό αποκτηθεί τότε ο φθονος  καταλαγιάζει. Η μνησικακία από την άλλη μεριά έχει μεγαλύτερη αντοχή, έχει έναν τρόπο να διεισδύει στην πραγματικότητα μας, να γίνεται ένα μόνιμο στοιχείο του χαρακτήρα μας. Η μνησικακία ξεκινά από ένα αίσθημα αδυναμίας, είναι πιο παθητική από τον καθαρό  φθόνο.

Όταν γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε μία κατάσταση η οποία δεν μας αρέσει αλλά και δεν μπορούμε να το πάρουμε απόφαση, τότε συχνά το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η μνησικακία. Υπό την κυριαρχία της μνησικακίας υποτιμάμε και ως εκ τούτου υποβιβάζουμε αυτό που δεν μπορούμε να έχουμε ή να φτάσουμε.

Ο φθονος ως μνησικακία, δηλητηριάζει το νου

Η μνησικακία είναι μία αυτό δηλητηρίαση του νου, με προσδιορισμένες αιτίες και αποτελέσματα. Είναι μία νοητική στάση που προκαλείται από τις συστηματικές απωθήσεις συναισθημάτων. Η απώθηση τους οδηγεί στην τάση να παραδινόμαστε σε κάποια είδη πλάνης ως προς την αξία καθώς και στις αντίστοιχες κρίσεις ως προς αυτήν. Ανάμεσα στα συναισθήματα αυτά είναι η εκδικητικότητα, ή κακεντρέχεια, η κακολογία, η μοχθηρία.

Συμπερασματικά η μνησικακία είναι μία ψυχική κατάσταση που αφήνει όσους διακατέχονται από αυτήν με ένα γενικότερο αίσθημα κακοβουλίας απέναντι στην ίδια τη ζωή. Οδηγεί στη φαρμάκωση και την δηλητηρίαση της ίδιας της προσωπικότητας. Οι μνησίκακοι απολαμβάνουν να κρίνουν. Η κριτική που ωθείται από τη μνησικακία δεν εφάπτεται ποτέ της αναλυτικής διαδικασίας, δεν προσδοκά ούτε και προσμένει την εξάλειψη αυτών που θεωρεί ως λανθασμένα ή εσφαλμένα ή κακά.

Δίχως αυτά τα μειονεκτήματα και τα σφάλματα θα καταστρεφόταν η αυξανόμενη ευχαρίστηση που προσφέρει η εξύβριση και η άρνηση. Ό φθόνος, το μίσος, η ανάγκη για εκδίκηση καταλήγουν στη μνησικακία μόνο όταν γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε για αυτά.

Φθονος –  πίνακας –  εσωτερικά συναισθήματα

• Αυτοαμφισβήτηση,
• επικριτική τιμωρητική διάθεση αυτομομφών για όσα δεν έχω επιτύχει πόνος από τις  κατακτήσεις και τις επιτυχίες των άλλων,
• μη διεκδίκηση όσων επιθυμώ μη πίστη στις ικανότητές μου,
• αλαζονεία,
• ανασφάλεια,
• κριτική διάθεση που πάντα βλέπει αρνητική εξέλιξη,
• θεωρώ ότι πρέπει και θέλω ο αντίζηλος να ταπεινωθεί, πιθανή παρουσία ναρκισσισμού,
• μη ικανότητα επίτευξης θετικών  ενδοβολών,
• πιθανό αίσθημα απελπισίας,
• άρση συναισθηματικής ευαισθητοποίησης,
• πιθανές προσπάθειες απόκτησης και επίδειξης πλούτου και αγαθών,
• θλίψη,
• αίσθηση δικαίου για τα αρνητικά συναισθήματα που τρέφω – μάχομαι υπέρ τους,
• αίσθηση ότι μονίμως αδικούμε δεν αναγνωρίζομαι παραγκωνίζομαι,
• εξωτερικά συμβάντα επιβεβαιώνουν αυτήν την αίσθηση,
• Εκδικητικότητα, Μίσος, Κακεντρέχεια, Κακολογία, μοχθηρία.

Εξωτερικά συμπτώματα φθόνου

• ασυμβατότητα λόγου και έκφρασης αλλά λέω αλλά είναι φανερό πως θα ήθελα να πω,
• γλώσσα λανθάνουσα,
• Ειρωνική επικοινωνία,
• υπέρμετρα απαξιωτικός είτε για τον εαυτό μου είτε για τους άλλους,
• δηλαδή για τα υποκείμενα του φθόνου, υπερβολικά επαινετικός για το υποκείμενο ή για τις πράξεις και οι ιδιότητές του,
• Διπλή προσωπικότητα: ψυχρά ορθολογιστής ή φοβερά βλακώδης, ανήσυχη ανταγωνιστικότητα.

Ο φθονος και η επίλυση του –  άμυνες του εγώ

• εξιδανίκευση,
• σύγχυση,
• απομάκρυνση από το υποκείμενο του φθόνου προς άλλους ανθρώπους και καταστάσεις,
• απαξίωση υποκειμένου φθόνου,
• απαξίωση εαυτού,
• απώθηση του αντικειμένου του φθόνου ώστε να φύγει από την συνείδηση,
• κατεύθυνση του φθόνου προς άλλους,
• κατευνασμός συναισθημάτων αγάπης,
• εντατικοποίηση μίσους,
• εκδραμάτιση σε ψυχαναλυτικό πλαίσιο.

Μία άλλη λύση του φθόνου είναι η ζήλια. Όχι βεβαίως το τελικό ζητούμενο μα ως εξελικτικό βήμα.

Είναι πολύ σημαντική η λύση του φθόνου μέσω εσωτερικής διαδικασίας δηλαδή μέσω επιδίωξης επικοινωνίας με τους δικούς μας ανθρώπους αλλά και ανθρώπους του ευρύτερου περίγυρου. Το κέρδος από μία τέτοια προσπάθεια είναι μεγάλο όσο δύσκολη και αν είναι η προσπάθεια όσο και ανακαλύπτει κανείς την καταστροφική πλευρά του εαυτού του.

Ο φθονος κρύβει μία λεπτοφυή έννοια της Ελπίδας. Την Ελπίδα της ισοτιμίας και της επίτευξης. Ο φθονος μπορεί να γίνει σημείο εκκίνησης για δράση.

Η μία πλευρά του φθόνου λειτουργεί διαβρωτικά και καταστροφικά ενώ η άλλη πλευρά του φθόνου δημιουργεί τάση για αυτενέργεια και ισοτιμία.

Φθονος,Οι παράγοντες που γέρνουν την πλάστιγγα και πάνω στους οποίους μπορούμε να εργαστούμε είναι:

• ευαισθητοποίηση-συνειδητότητα και κατοχή συναισθήματος,
• αυτοεκτίμηση και κριτική ικανότητα του εαυτού σαν μέρος της αυτοεικόνας,
• αίσθημα δικαιοδοσίας η αξίας εαυτού.

Συμπερασματικά οι φθονούντες που μοχθούν και κάνουν την αυτοκριτική τους είναι εκείνοι που επιτυγχάνουν την συνειδητοποίηση του φθόνου τους, αναπτύσσουν πίστη στις ικανότητές τους και θετική εκτίμηση της αξίας τους ως άνθρωποι. Αντίθετα οι φθονούντες που έχουν την τάση να γίνονται καταστροφικοί δεν αναγνωρίζουν αυτήν την τάση και δεν την ελέγχουν. Κοιτάζουν τους άλλους αντί να προάγουν τον εαυτό τους. Η αποφυγή πηγάζει από το φθόνο.

Άνθρωποι που αναγνωρίζουν τον φθόνο τους αλλά δεν έχουν υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό τους αποφεύγουν την πρόκληση και παίρνουν αποστάσεις σε πιο ήρεμες και αδιάφορες κοινωνικές παραστάσεις. Πολλές φορές ο φθόνος σε αυτή την περίπτωση  αντικαθίσταται από τη θλίψη.

Εν κατακλείδι, αντί να φθονεί τον άλλον θα πρέπει να επιδοθεί σε δημιουργικές πράξεις απόκτησης κριτικής εαυτού, ανάπτυξης ορθολογικής κρίσης και υγιή ανταγωνισμού.

Στον φθόνο ο άνθρωπος χρειάζεται να θαυμάσει και να μιμηθεί, να αναλύσει ώστε να κατακτήσει.

Ο θαυμασμός είναι η ευτυχής παραίτηση από το Εγώ ο φθονος είναι η δυστυχής ικανοποίησή του.

ΣΟΥ ΑΡΕΣΕΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ? ΒΟΗΘΗΣΕ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ.